Hương Liệu Thực Phẩm Là Gì ? Đây
là thành phần không còn quá xa lạ trong công nghiệp thực phẩm và đời sống hằng
ngày. Nó có thể là hương liệu thiên nhiên hay hóa học, nhằm làm tăng hương vị
món ăn, kích thích vị giác. Để tìm hiểu kỹ hơn về độ an toàn sử dụng, xin mời
các bạn cùng bài viết tìm hiểu các loại hương liệu thực phẩm được phép dùng hiện
nay, các công dụng hữu ích. Và giải mã thắc mắc liệu sử dụng chúng có an toàn
hay không.
1. Hương Liệu Thực Phẩm Là Gì ?
Hương liệu thuộc nhóm phụ gia thực
phẩm, được xem là nguyên liệu bổ sung vào thực phẩm để tác động, điều chỉnh hoặc
làm tăng hương vị của thực phẩm. Nhóm hương liệu này bao gồm nhiều các chất
khác như các chất chỉ đơn thuần tạo vị ngọt, chua hay mặn (như đường, dấm
hoặc muối ăn) hay các chất điều vị. Hương liệu bao gồm các chất tạo hương, phức
hợp tạo hương tự nhiên, hương liệu dùng trong chế biến nhiệt hoặc hương liệu dạng
khói và hỗn hợp của chúng.
Hương liệu dùng trong thực phẩm được
xem là một nhánh nhỏ của nhóm phụ gia thực phẩm. Các phụ gia phổ biến được biết
đến để cải thiện hương vị cũng như bảo quản thực phẩm,…Điển hình như các chất bảo
quản, chất điều vị, các loại axit, chất chống oxy hóa, chất tạo màu thực phẩm,…
Các chất này được gọi với tên gọi chung là phụ gia thực phẩm.
1.1. Lợi ích của hương liệu thực phẩm
Tác dụng chủ yếu cung cấp hương vị
giống như hương vị của một chất khác, làm đậm đà những đặc tính ngọt, chua, nồng,...
hơn. Theo thông tư của Bộ Y Tế quy định về quản lý và sử dụng phụ gia thực
phẩm thì hương liệu là các sản phẩm được bổ sung vào thực phẩm để tác động, điều
chỉnh hay làm tăng hương vị của thực phẩm.
Không chỉ có công dụng tạo mùi
cho thực phẩm, mà còn giúp món ăn trở nên ngon miệng, đậm đà mà còn kích thích
các giác quan của người sử dụng. Đồng thời, đối với những món ăn có mùi khó chịu,
hương liệu thực phẩm sẽ đóng vai trò điều chỉnh hoặc lấn át những mùi hương này
để người tiêu dùng dễ sử dụng hơn. Ngoài những hương liệu cơ, chúng đã được mở rộng đa dạng hơn. Điển hình như
hương thịt, hương cá, hương tôm đóng vai trò rất quan trọng trong ngành công
nghiệp thực phẩm. Chúng thường xuất hiện ở các sản phẩm như xúc xích, cá viên,
bò viên,…
2. Phân Loại Hương Liệu Thực Phẩm
Hương liệu thực phẩm được phân loại
dựa vào nhiều yếu tố, điển hình như trạng thái, nguồn gốc, nhóm hương. Về trạng
thái, có hai loại chính gồm hương liệu dạng lỏng và dạng bột. Dạng bột hiện nay
được ưa chuộng hơn vì tính bền nhiệt và sự tiện lợi trong vận chuyển, lưu trữ
và sử dụng.
Mỗi nhóm hương liệu cũng sẽ được chia
theo các nhóm hương khác nhau. Như hương cà phê, trà, hương sữa, vani, hương thịt,
hương hải sản, hương trái cây, hương thức ăn chăn nuôi, hương cho dược phẩm,
hương cho nước chấm, sốt...Còn về nguồn gốc: Hiện nay, hương liệu thực phẩm được
chia làm 2 loại: hương liệu phụ gia tự nhiên hoặc hương liệu phụ gia nhân tạo. Hay
còn được gọi là nguồn gốc tự nhiên và loại được tổng hợp từ các loại hóa chất.
2.1. Hương liệu thực phẩm tự nhiên
Chúng có nguồn gốc tự nhiên, thường
sẽ được chiết xuất từ trái cây, ca cao, cà phê… và phải trải qua một quá trình điều
chế lâu dài, nghiêm ngặt. Được tạo ra bởi những quá trình xử lý vật lý, enzym
và vi sinh, các nguyên liệu có nguồn gốc thực vật hay động vật ở dạng thô. Nó trải
qua những phương pháp xử lý thông thường dùng trong việc chuẩn bị thực phẩm.
Bởi vì được làm 100% từ thiên nhiên
nên nó có chất lượng tốt nhất và an toàn cho sức khỏe nhất, đồng thời khả năng
tạo hương vị cũng rất tốt. Tuy nhiên, phải tiêu tốn một lượng nguyên liệu rất lớn
để tạo ra chúng và sẽ bị tiêu hao đáng kể trong quá trình chưng cất. Vì thế, giá
thành loại này thường đắt hơn rất nhiều so với loại còn lại.
2.2. Hương liệu thực phẩm hóa học nhân tạo
Hương liệu thực phẩm tổng hợp được
tạo nên từ các loại axit hữu cơ. Nó được trải qua quá trình chiết tách sẽ cho
ra sản phẩm cuối cùng có màu sắc và hương vị rất giống với sản phẩm tự nhiên và
được phép sử dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm. Được điều chế thông qua công
nghệ sản xuất tiên tiến, dễ dàng và tiết kiệm chi phí hơn hương liệu tự nhiên
Tuy nhiên, chúng không thể đạt được
chất lượng và độ an toàn cao như hương liệu tự nhiên. Do đạt hiệu quả cao và giá
thành rẻ chính nên chúng được sử dụng phổ biến trong công nghiệp chế biến bánh
kẹo, thức uống, thực phẩm đóng hộp…
3. Cách Sử Dụng Hương Liệu Một Cách An Toàn
Theo Bộ Y Tế và các văn bản pháp
quy về tiêu chuẩn hương liệu thực phẩm khuyến cáo chỉ sử dụng hương liệu thực phẩm
theo đúng hàm lượng và số lượng được phép sử dụng trong sản phẩm. Riêng hương
liệu vani nhà sản xuất cần nghiên cứu văn bản quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ
Y Tế ban hành. Hương liệu thực phẩm hoàn toàn an toàn nếu đạt qua các vòng kiểm
nghiệm của Bộ Y Tế và nhà sản xuất thực phẩm sử dụng hương liệu với tỷ lệ phù hợp.
Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng chỉ nên mua những hương liệu rõ nguồn gốc, nơi mua uy tín và nhiều năm hoạt động. Không mua những nơi bày bán tại các nơi tiêu thụ đen vì chúng có thể chứa hàm lượng các chất gây ung thư, các bệnh về đường tiêu hóa cho người tiêu dùng. Tất cả các chất tạo mùi, hương đều buộc phải trải qua kiểm nghiệm để xác định sự vô hại của. Lưu ý không nên lạm dụng hay sử dụng lượng lớn trong thời gian dài vì có thể gây mất mùi tự nhiên của thực phẩm và gây hại đến sức khỏe tiêu dùng.